lừa lọc, gian trá. Vân nhớ ngày 20/11 của năm thứ hai. Cô mặc một bộ đồ thật đẹp đi từ Ký túc xá đến nơi mà các thầy cô đang hội họp. Cô tặng giáo viên chủ nhiệm của mình một bó hoa. Gương mặt cô giáo già dường như hơi xám lại trong nụ cười nhăn nhúm. Tay cô hơi khẽ lắc một chút hình như mong chờ một vật gì đó đặc biệt rơi ra từ bó hoa. Và cảm giác thất vọng là những gì còn đọng lại trên gương mặt bà giáo. Vân cũng không còn tươi cười nữa. Cô chúc bà giáo những lời mà lứa học trò vẫn thường chúc, và chào cô ra về. Một cảm giác gì đó thật khó tả dồn lại trong cô.
Cũng là năm học thứ hai ấy. Thế giới như quay cuồng trước mắt Vân. Ngày ấy những ai có điểm tổng kết trên 7 đều háo hức mang thẻ sinh viên lên phòng kế toán của trường nhận học bổng. Cũng như các bạn, Vân cầm thẻ chạy thật nhanh và trong đầu hiện lên những kế hoạch sẽ được chi dùng với số tiền hơn một triệu sáu của mình. Chả gì thì cô cũng được trên 8 cơ mà. Mọi giác quan như bị dồn lại. Cô kế toán nheo nheo cặp kính, tay cầm bút di di từng dòng danh sách:
- Cháu tên gì?
- Cháu là Nguyễn Thị Vân ạ.
- Thế không có cháu ạ. Cô dò mấy lượt rồi.
- Ơ, sao lại thế ạ. Cô ơi, cô tìm lại giúp cháu với. Cháu được hơn tám phẩy mà.
Nhìn khuôn mặt khẩn khoản của Vân, cô kế toán già lại dò tìm lần nữa:
- Không có cháu ạ.
- Sao lại thế được nhỉ.
- Cái này thì cô không biết cháu lên khoa hỏi xem sao.
Vân chỉ nghe nói khoa Xã hội nằm ở tầng 3 khu nhà A chứ đã bao giờ cô đến đó đâu.
- Thưa cô, em muốn nhờ cô một việc được không ạ?
- Có việc gì thế em?
- Dạ em là Nguyễn Thị Vân lớp C5K3 ở khoa mình. Kỳ vừa rồi em được tổng kết hơn tám phẩy nhưng em lên lấy học bổng thì không có tên cô ạ.
- Thế em có thấy tên mình trên bảng danh sách được học bổng của khoa không?
- Dạ tại em nghĩ mình đủ điểm phẩy rồi nên em chưa xem danh sách ạ.
- Ừ, vậy em chờ cô chút, cô thử kiểm tra xem sao.
Cô giaó chủ nhiệm khoa nhanh tay rút quyển sổ báo cáo kết quả học tập của từng lớp.
- Em là Nguyễn Thị Vân C5K3 đúng không. Điểm tổng kết của em là 8,36. Nhưng điểm hạnh kiểm của em là loại Trung Bình Khá. Vậy em bị loại khỏi danh sách học bổng vì hạnh kiểm em ạ.
- Hạnh kiểm Trung Bình ạ. Nhưng cô ơi, kỳ vừa rồi em đi học rất đều hầu như không nghỉ buổi nào, lại không mắc lỗi gì sao em lại bị hạnh kiểm Trung Bình ạ.
- Ơ, cái này sao mà cô biết được, em về hỏi lại cô giáo chủ nhiệm của em ấy.
- Dạ vâng. Em chào cô ạ.
Vân như đờ người ta. Từ bé đến giờ cô đã bao giờ bị hạnh kiểm Khá đâu mà đến lần này cô bị hạnh kiểm Trung Bình. Cô lao nhanh xuống phòng Công tác học sinh sinh viên tìm cô chủ nhiệm.
- Thưa cô, em là Nguyễn Thị Vân C5K3 lớp cô chủ nhiệm ạ.
- Ừ, sao em.
- Dạ thưa cô, kỳ vừa rồi em được tổng kết 8.36, nhưng lại không được học bổng vì bị xếp hạnh kiểm Trung Bình. Em muốn hỏi là em đã mắc lỗi gì mà lại được xếp hạnh kiểm Trung Bình ạ.
- Cái này là lớp xét lên. Em về hỏi lại cán bộ lớp nhé. Cô chỉ dựa theo bảng tự đánh giá của em và của lớp đưa lên để xét thôi.
- Vậy là từ cán bộ lớp ạ.
Mọi chuyện như lờ mờ được sáng tỏ. Lúc nói chuyện với cô chủ nhiệm Vân đã cố kìm lòng lắm để nước mắt không chảy ra. Cô chúa ghét nước mắt đặc biệt là nước mắt của kẻ yếu đuối, kẻ thất bại. Nhưng lúc này đây sao cô lại muốn khóc đến vậy. Mọi thứ cứ mờ mờ ảo ảo trong dòng nước mắt. "Từ cán bộ lớp ư?". Cô lê từng bước dài về lại lớp.
- Chị Thanh, chị xếp cho em hạnh kiểm Trung Bình kỳ vừa rồi ạ?
- Đâu có em, cả lớp mình tự đánh giá vào bảng hạnh kiểm đó chứ. Chị không xếp cho ai và cũng không cho ai Trung Bình ạ.
- Thế tại sao cô chủ nhiệm lại nói lớp đưa lên xếp em hạnh kiểm Trung Bình?
- Cái này chị sao biết được. Em đi mà hỏi cô chủ nhiệm. Chẳng lẽ cô xếp cho em hạnh kiểm Trung Bình rồi cô nói thế không được à.
Nghe những lời ấy gần như Vân không thể kiềm chế. Cô muốn xông vào mà cào cấu bạn cán bộ kia. Người ta dửng dưng với việc thành viên trong lớp bị hạnh kiểm Trung Bình. Người ta trù dập dù cùng là chị em gái với nhau. Ngọài miệng vẫn gọi chị chị em em vậy mà sau lưng lại đâm nhau rõ đau. Và vậy là người ta dập tắt mọi kế hoạch phải dùng đến tiền của nó. Từ việc mua tặng mẹ một cái áo mới, mua cho bố một đôi dép da hay khao phòng ký túc xá một bữa chè ngoài cổng trường.
Về lại phòng ký túc xá, Vân đã khóc xối xả. Khóc cho cái môi trường giáo dục thối nát, khóc vì bạn bè chẳng ra gì. Cũng từ chuyện ấy mà ngày ngày cô giả tạo hơn. Vân không còn tốt bụng, thân thiện và thật lòng hơn trước. Cô luôn giấu mình trong một vỏ bọc. Cô sợ lại bị đau, lại bị tổn thương, bị lợi dụng vì hai chữ chị em hay bạn bè tốt. Các kỳ tiếp theo cô không còn bị hạnh kiểm Trung Bình nữa. Cứ thế cứ thế qua năm cô ra khỏi ngôi trường cao đẳng nơi mà với cô nó chỉ dạy con người ta cách lừa lọc, dối trá và ăn hối lộ.